PIERWSZA STRONA SPZP CORRPOL
ZESPÓŁ SPECJALISTÓW

OCHRONA KATODOWA ZBIORNIKÓW STALOWYCH
OFERTA TECHNICZNA SPZP CORRPOL


KORESPONDENCJA

Wzorem państw wysokorozwiniętych Polska powoli wprowadza systemy bezpiecznej eksploatacji zbiorników na paliwa płynne i gaz. Jest to wymóg w pierwszym rzędzie ochrony środowiska, ale także przyczynia się do znacznych oszczędności uzyskiwanych w długim okresie eksploatacji zbiorników stalowych w ziemi.
W ostatnim okresie zmieniono istniejące, a także wprowadzono nowe przepisy wynikające z Prawa budowlanego, w których jednoznacznie wskazuje się na potrzebę stosowania przeciwkorozyjnej ochrony elektrochemicznej zbiorników podziemnych i podwodnych. Zapisy takie znajdują się od dawna w odniesieniu do stalowych rurociągów gazowych i naftowych. Odmianą techniki elektrochemicznego zabezpieczenia przed korozją konstrukcji stalowych, którą powszechnie stosuje się w warunkach naturalnych (wody, ziemia), jest ochrona katodowa
Również normy, opracowywane właśnie w Unii Europejskiej, podają tę właśnie technologię ochrony przeciwkorozyjnej jako najbardziej skuteczną i niezawodną w odniesieniu do szeregu konstrukcji stalowych, które w sposób ciągły kontaktują się ze środowiskiem korozyjnym, takim jak wody naturalne czy ziemia. Normy te odnoszą się również do stalowych obiektów hydrotechnicznych eksploatowanych w wodzie morskiej, rurociągów podmorskich, konstrukcji żelbetowych eksploatowanych w wodzie i w atmosferze.
Dodatkową zaletą systemów ochrony katodowej, wykorzystujących stały prąd elektryczny do hamowania procesów korozyjnych, jest możliwość pełnej kontroli zarówno skuteczności samej ochrony katodowej, jak również stanu powłok ochronnych na niewidocznej i niedostępnej powierzchni zbiorników. Przy starannej eksploatacji takiego systemu, wykonywaniu okresowo specjalistycznych pomiarów i prowadzeniu odpowiedniej dokumentacji można całkowicie zagwarantować istnienie pełnej ochrony przeciwkorozyjnej, co może mieć w przyszłości wpływ na wydłużenie okresów pomiędzy badaniami kwalifikacyjnymi, a także remontami zbiorników.
Dla istniejących już zbiorników podziemnych nie ma innej skutecznej techniki ochrony zewnętrznych powierzchni zbiorników bez ich odkopywania! Dlatego też technika ta w wielu krajach, głównie pod wpływem Agencji Ochrony Środowiska w Stanach Zjednoczonych uznana jest za jedyną metodę umożliwiającą przedłużenie żywotności i podniesienie walorów eksploatacyjnych znajdujących się w ziemi zbiorników paliwowych.
Pomimo wprowadzenia w ostatnich latach na całym świecie nowoczesnych technologii pokrywania zbiorników specjalnymi powłokami, matami i laminatami, a także stosowaniu podwójnego dna czy ścianek zbiorników - nadal nie rezygnuje się ze stosowania systemów ochrony katodowej, która w tej nowej sytuacji w większym stopniu przejmuje rolę kontrolną nad degradacją i uszkodzeniami powłok ochronnych, niż stanowi samodzielną techniką eliminowania uszkodzeń korozyjnych.

A tak sobie wyobrażają współczesny problem korozji zbiorników podziemnych pracownicy
Instytutu Zbiorników Stalowych oraz Agencji Ochrony Środowiska w Stanach Zjednoczonych
[rysunek zaprezentowany na konferencji "Storage tanks", 1996 r. - W.B. Geyer, W.A. Stellmach]


OCHRONA KATODOWA ZBIORNIKÓW PALIWOWYCH I RUROCIĄGÓW
- STAN PRAWNY I AKTUALNE NORMY

Ochroną katodową obejmuje się stalowe zbiorniki o osi poziomej zakopane w ziemi, zbiorniki posadowione na powierzchni ziemi i obsypane gruntem (oba rodzaje zaliczane są do grupy zbiorników podziemnych) oraz dna zbiorników magazynowych o osi pionowej. Dla każdego rodzaju zbiorników stosuje się odmienne technologie ochrony katodowej. Wybór techniki ochrony uzależniony jest nie tylko od rodzaju zbiornika, ale także od innych czynników środowiskowych i dlatego prace te powinien wykonywać wyłącznie specjalista z zakresu ochrony katodowej z potwierdzonymi kwalifikacjami. Nieprawidłowo zaprojektowana, wykonana czy eksploatowana ochrona katodowa konstrukcji podziemnych i podwodnych (rurociągów, zbiorników, pancerzy kabli, elementów żelbetowych) może nie tylko nie przynieść oczekiwanych efektów ochrony przeciwkorozyjnej, ale w niektórych przypadkach, bardzo dobrze znanych specjalistom z tej dziedziny, może wywołać przyspieszenie procesów korozyjnych na innych - nie poddanych ochronie katodowej - metalowych obiektach podziemnych. Nic więc dziwnego, że stosowanie technologii ochrony katodowej od szeregu lat podlega wnikliwej normalizacji i objęte jest przepisami rządowymi.


ROZPORZĄDZENIA wg dat wprowadzania

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA PRZEMYSŁU I HANDLU z dnia 30 sierpnia 1996 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać bazy i stacje paliw płynnych, rurociągi dalekosiężne do transportu ropy naftowej i produktów naftowych i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 122, poz. 576). pełny tekst

Dział II
Bazy paliw płynnych

Rozdział 5
Rurociągi technologiczne

§44 1. Rurociągi powinny być chronione przed korozją przez zastosowanie powłok izolacyjnych i ochrony elektrochemicznej. Wymóg ochrony elektrochemicznej nie dotyczy rurociągów naziemnych.
2. Po ułożeniu rurociągu w wykopie przed jego zsypaniem należy sprawdzić szczelność powłoki izolacyjnej, która powinna wykazywać minimalną odporność na przebicie 14 kV, jednak nie większą od 25 kV.
3. Ochrona elektrochemiczna powinna być wykonana zgodnie z wymaganiami Polskich Norm wprowadzonych do obowiązkowego stosowania.
4. Rurociągi podziemne ułożone w strefach prądów błądzących powinny być chronione przed utrata potencjału ochronnego.

Dział IV
Stacje paliw płynnych

Rozdział 1
Warunki ogólne

§101. Stałe stacje paliw powinny posiadać instalacje i urządzenia zabezpieczające przed:

1) przenikaniem produktów naftowych do gruntu i wód gruntowych, cieków, rzek i zbiorników wodnych,

Rozdział 3
Zabudowa stacji paliw

§121 1. Zbiorniki i rurociągi paliwowe stacji paliw powinny być zabezpieczone przed działaniem korozji poprzez zastosowanie odpowiednich pokryć antykorozyjnych lub ochrony elektrochemicznej, uziemione oraz poddane próbie szczelności w miejscu ich umieszczenia. Ciśnienie próbne zbiornika powinno wynosić 0,1 MPa, a rurociągów paliwowych 0,4 Mpa.
2. Zastosowana izolacja przeciwkorozyjna dla zbiorników i rurociągów powinna wykazywać odporność na przebicie co najmniej 14 kV, jednak nie większe od 25 kV.

Dział V
Rurociągi dalekosiężne

Rozdział 7
Ochrona rurociągów przed korozją

§217 - §229

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI z dnia 20 września 2000 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać bazy i stacje paliw płynnych, rurociągi dalekosiężne do transportu ropy naftowej i produktów naftowych i ich usytuowanie. (Dz. U. Nr 98, poz. 1067) pełny tekst

§ 39. 13. Zbiorniki naziemne i podziemne [na terenie bazy paliw] powinny być chronione przed korozją.
§ 44. 1. Rurociągi [na terenie baz paliw] powinny być chronione przed korozją przez zastosowanie powłok izolacyjnych i ochrony elektrochemicznej. Wymóg ochrony elektrochemicznej nie dotyczy rurociągów naziemnych.
2. Po ułożeniu rurociągu w wykopie i przed jego zasypaniem należy poddać próbie szczelność jego powłoki izolacyjnej, która powinna wykazywać odporność na przebicie co najmniej 14 kV, wykonanej zgodnie z Polskimi Normami.
3. Ochrona elektrochemiczna powinna być wykonana zgodnie z Polskimi Normami.
4. Rurociągi podziemne ułożone w strefach prądów błądzących powinny być chronione przed utratą potencjału ochronnego.
§ 121. 1. Zbiorniki i rurociągi paliwowe stacji paliw powinny być zabezpieczone przed działaniem korozji poprzez zastosowanie odpowiednich pokryć antykorozyjnych lub ochrony elektrochemicznej, uziemione oraz poddane próbie szczelności w miejscu ich umieszczenia zgodnie z odrębnymi przepisami.
2. Powłoka izolacyjna dla zbiorników i rurociągów powinna być poddana próbie na odporność przebicia przy napięciu co najmniej 14 kV, wykonanej zgodnie z Polskimi Normami.
§ 150. Do obiektów związanych z rurociągami dalekosiężnymi zalicza się:
   5) instalacje i obiekty elektrochemicznej ochrony rurociągów przed korozją,
§ 181. Trasa rurociągu [dalekosiężnych] powinna być oznakowana. Odległość między znakami powinna wynosić nie więcej niż 1 km. Znaki należy ustawiać przy przejściach drogowych i kolejowych oraz wykorzystać w tym celu słupki kontrolno-pomiarowe ochrony elektrochemicznej. Dodatkowego oznakowania wymagają zmiany kierunku prowadzenia trasy rurociągu.
§ 216. Ochrona rurociągów przed korozją powinna być realizowana przy zastosowaniu powłok izolacyjnych, zwanych dalej "ochroną bierną", i ochrony elektrochemicznej, zwanej dalej "ochroną czynną".
§ 217. Ochrona bierna przed korozją powinna być stosowana na wszystkich odcinkach stalowych rurociągów, bez względu na ich rodzaj i sposób wykonania.
§ 218. Wykonanie ochrony biernej przed korozją polega na zastosowaniu:
1) odpowiedniej powłoki dla rurociągów układanych w ziemi (bitumicznej lub z tworzyw sztucznych),
2) pokrycia malarskiego dla rurociągów ułożonych nad ziemią lub powłok metalizacyjnych, cynkowych lub z tworzyw sztucznych.
§ 219. Szczelność powłoki izolacyjnej należy sprawdzać metodą badania odporności na przebicie prądem elektrycznym przed ułożeniem rurociągu w wykopie lub po jego ułożeniu i zasypaniu ziemią z wykorzystaniem technik stało- lub zmiennoprądowych.
§ 220. Zastosowana powłoka izolacyjna dla rurociągów powinna wykazywać odporność na przebicie co najmniej 14 kV i być wykonana zgodnie z Polskimi Normami.
§ 221. Izolacja rurociągu na odcinkach przejść podwodnych oraz przejść w rurach ochronnych pod torami kolejowymi i drogami powinna być chroniona przed uszkodzeniami mechanicznymi w czasie montażu.
§ 222. Ochrona czynna przed korozją w postaci ochrony katodowej, wykonanej zgodnie z Polskimi Normami, powinna obejmować cały rurociąg dalekosiężny.
§ 223. Rurociągi w strefach prądów błądzących powinny być chronione przed utratą potencjału ochronnego za pomocą drenażu polaryzowanego lub wzmocnionego.
§ 224. Ochrona czynna rurociągów podziemnych powinna zapewnić utrzymanie nominalnego potencjału ochronnego w stosunku do elektrody nie polaryzującej Cu/CuSO4:
1) dla stali w ziemi i wodzie - 0,85 V,
2) dla stali w środowisku beztlenowym, w którym możliwe jest działanie bakterii redukujących siarczany
 -  0,95 V.
§ 225. Ochrona czynna rurociągu nie powinna wywierać szkodliwego wpływu na inne podziemne urządzenia metalowe, a w przypadku wywierania takiego wpływu powinna być wykonana łączna ochrona czynna tych urządzeń i rurociągu.
§ 226. Stacje ochrony czynnej, jeżeli nie ma innych przeciwwskazań technicznych, powinny być sytuowane łącznie ze stacjami zaworów.
§ 227. W skład ochrony czynnej rurociągów podziemnych wchodzą stanowiska kontrolno-pomiarowe rozmieszczone:
1) na około jeden kilometr wzdłuż całej trasy rurociągu, łącząc je z kilkometrowym znakowaniem trasy,
2) w miejscach przyłącza ochrony katodowej,
3) przy przejściach pod drogami i torami kolejowymi z niezależnym wprowadzeniem od rurociągu i rury ochronnej,
4) przy przejściach przez przeszkody wodne,
5) przy skrzyżowaniach w miejscach zbliżeń z innymi urządzeniami podziemnymi,
6) w strefie prądów błądzących.
§ 228. Na odcinkach rurociągów w budowie narażonych na wpływ prądów błądzących ochrona czynna przed korozją powinna być wykonana i uruchamiana równocześnie z układaniem rurociągu do gruntu.
§ 233. W terminie do dnia 31 grudnia 2005 r. istniejące bazy paliw powinny być dodatkowo wyposażone w urządzenia i instalacje zabezpieczające przed:
1) przenikaniem produktów naftowych do gruntu oraz do wód powierzchniowych i gruntowych,
§ 236. 1. Stacje kontenerowe oraz stacje gazu płynnego powinny być dostosowane do warunków technicznych dla stałych stacji paliw w terminie do dnia 16 stycznia 2003 r., z zastrzeżeniem ust. 2 i 3.

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI z dnia 20 grudnia 2002 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać bazy i stacje paliw płynnych, rurociągi dalekosiężne do transportu ropy naftowej i produktów naftowych i ich usytuowanie (Dz. U. z 2003 r. Nr 1, poz. 8) pełny tekst

8) w § 39 ust. 13 otrzymuje brzmienie:

"13. Zewnętrzne i wewnętrzne powierzchnie zbiorników naziemnych i podziemnych zabezpiecza się przed korozją za pomocą odpowiednio dobranych pokryć ochronnych. Pokrycia te powinny posiadać deklarację zgodności z Polską Normą lub aprobatą techniczną. Zbiorniki podziemne i dna zbiorników naziemnych, wykonane ze stali węglowych lub stopowych, mogą być wyposażone w systemy elektrochemicznej ochrony katodowej";

9) w § 40:

a) w ust. 4 w pkt 3 wyrazy "warstwą z tworzywa sztucznego" zastępuje się wyrazami "wykładziną, laminatem lub kompozytem - tworzywem zbrojonym, o odpowiedniej wytrzymałości",

10) § 44 otrzymuje brzmienie:

"§ 44
. 1. Rurociągi chroni się przed korozją, stosując odpowiednio dobrane pokrycia ochronne, w przypadku części podziemnej rurociągu - stosując równocześnie elektrochemiczną ochronę katodową. Pokrycia powinny posiadać deklarację zgodności z Polską Normą lub aprobatą techniczną.
2. Po ułożeniu rurociągów w wykopie i przed jego zasypaniem przeprowadza się badanie szczelności pokrycia ochronnego przy napięciu probierczym zależnym od rodzaju i grubości tego pokrycia, określonym w dokumentacji technicznej.
3. Elektrochemiczna ochrona katodowa powinna być wykonana i eksploatowana zgodnie z Polskimi Normami.
4. Rurociągi podziemne ułożone w strefach szkodliwego oddziaływania prądów błądzących powinny być wyposażone w systemy elektrochemicznej ochrony katodowej.";

17) § 69 otrzymuje brzmienie:

"§ 69
. 1. Zewnętrzne powierzchnie naziemnych i podziemnych zbiorników do magazynowania gazu płynnego zabezpiecza się przed korozją za pomocą odpowiednio dobranych pokryć ochronnych. Pokrycia te powinny posiadać deklarację zgodności z Polską Normą lub aprobatą techniczną.
2. Zbiorniki naziemne do magazynowania gazu płynnego maluje się zewnętrznie farbami o zdolności odbijania promieniowania cieplnego (słonecznego) wynoszącej co najmniej 70%.
3. Zbiorniki podziemne do magazynowania gazu płynnego mogą być wyposażone w systemy elektrochemicznej ochrony katodowej.";

33) § 121 otrzymuje brzmienie:

"§ 121
. Zbiorniki i rurociągi technologiczne stacji paliw zabezpiecza się przed działaniem korozji poprzez zastosowanie odpowiednich pokryć antykorozyjnych; mogą też być zastosowane systemy elektrochemicznej ochrony katodowej. Zbiorniki i rurociągi te wyposaża się w instalacje uziemiające współpracujące odpowiednio z elektrochemiczną ochroną katodową, a także poddaje się próbie szczelności w miejscu ich umieszczenia, zgodnie z Polską Normą.";

45) § 218 otrzymuje brzmienie:

"§ 218
. Wykonanie ochrony biernej przed korozją polega na zastosowaniu:
1) odpowiedniej powłoki izolacyjnej zgodnej z Polską Normą - dla rurociągów układanych w ziemi,
2) pokrycia malarskiego lub powłok metalizowanych, cynkowych lub z tworzyw sztucznych określonych w dokumentacji technicznej - dla rurociągów ułożonych nad powierzchnią ziemi.";

46) § 220 otrzymuje brzmienie:

"§ 220
. Badanie szczelności pokrycia ochronnego rurociągów przeprowadza się przy napięciu probierczym zależnym od rodzaju i grubości tego pokrycia, określonego w dokumentacji technicznej na podstawie Polskich Norm.";

47) w § 236: a) ust. 1 otrzymuje brzmienie:

"1. Stacje gazu płynnego powinny spełniać warunki techniczne jak dla stałych stacji paliw.",

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI z dnia 21 listopada 2005 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać bazy i stacje paliw płynnych, rurociągi przesyłowe dalekosiężne do transportu ropy naftowej i produktów naftowych i ich usytuowanie (Dz. U. nr 243, poz. 2063) pełny tekst

Rurociągi technologiczne na terenie bazy paliw płynnych

§ 45. 1. Rurociąg technologiczny stalowy chroni się przed korozją z zewnątrz za pomocą odpowiednio dobranej powłoki ochronnej właściwej dla warunków jego użytkowania. W przypadku części podziemnej rurociągu technologicznego stalowego można stosować równocześnie ochronę katodową.
2. Bezpośrednio przed ułożeniem rurociągu technologicznego stalowego w gruncie przeprowadza się badanie szczelności powłoki ochronnej.
3. Rurociąg technologiczny podziemny ułożony w strefach oddziaływania prądów błądzących powinien być wyposażony w systemy ochrony katodowej. W przypadku zastosowania ochrony katodowej, powinna ona być wykonana zgodnie z wymaganiami określonymi w Polskich Normach.
4. Rurociąg technologiczny podziemny, dla którego stosuje się ochronę katodową, powinien:
  1) posiadać ciągłość elektryczną;
  2) być odizolowany elektrycznie od obiektów niewymagających ochrony oraz od wszelkich konstrukcji i elementów o małej rezystancji przejścia względem ziemi.

Zabezpieczenia zbiorników przed korozją [bazy paliw]

§ 63. 1. Zbiorniki przeznaczone do magazynowania ropy naftowej i produktów naftowych należy budować z materiałów odpornych na działanie przechowywanych w nich produktów oraz czynników korozyjnych środowiska podczas ich eksploatacji albo zabezpieczać je powłoką ochronną, charakteryzującą się odpornością na te czynniki.
2. Zbiorniki naziemne przeznaczone do magazynowania produktów naftowych I klasy powinny być zabezpieczone powłokami ochronnymi o zdolności odbijania promieniowania cieplnego wynoszącej co najmniej 70 %.
3. Przepisu ust. 2 nie stosuje się do zbiorników przeznaczonych do magazynowania produktów naftowych I klasy połączonych z instalacją odzyskiwania par.
4. Pokrycia stosowane do zabezpieczania wewnętrznych powierzchni zbiorników przeznaczonych do magazynowania produktów naftowych powinny spełniać wymagania określone w Polskich Normach w zakresie zdolności do odprowadzania ładunków elektrostatycznych.
§ 64. 1. Nowo budowane zbiorniki stalowe powinny być zabezpieczone przed korozja za pomocą odpowiednio dobranych powłok ochronnych oraz wyposażone w zabezpieczenie przeciwkorozyjne zewnętrznych powierzchni stykających się z gruntem za pomocą ochrony katodowej, odpowiednio do wymagań określonych w Polskich Normach dotyczących tych zabezpieczeń.
2. Ochrona katodowa nie jest wymagana, jeżeli zewnętrzna powierzchnia zbiornika stykająca się z ziemią posiada powłokę, ktorej szczelność jest monitorowana w czasie jego użytkowania.

Magazynowanie gazu płynnego w zbiornikach

§ 71. 1. Zewnętrzne powierzchnie zbiorników naziemnych i podziemnych stalowych przeznaczonych do magazynowania gazu płynnego zabezpiecza się przed korozją za pomocą odpowiednio dobranych powłok ochronnych zgodnie z wymaganiami określonymi w Polskich Normach.
2. Zewnętrzne powierzchnie zbiorników naziemnych przeznaczonych do magazynowania gazu płynnego powinny być pokryte farbami o zdolności odbijania promieniowania cieplnego wynoszącej co najmniej 70 %.
3. Jeżeli zbiorniki podziemne stalowe są narażone na zwiększone zagrożenie korozją ze względu na występowanie prądów błądzących lub obecność bakterii redukujących siarczany, należy zastosować odpowiednie systemy ochrony katodowej eliminujące ten rodzaj zagrożenia korozyjnego.

Napełnianie i opróżnianie gazem płynnym

§ 94. Zbiorniki, rurociągi, podpory i konstrukcje stalowe oraz urządzenia baz gazu płynnego powinny być uziemione, z dostosowaniem do współpracy z instalacją ochrony katodowej, jeśli jest zastosowana.

Zbiorniki magazynowe, urządzenia i rurociągi technologiczne stacji paliw płynnych

§ 113.1. Zewnętrzne powierzchnie zbiorników stalowych podziemnych i rurociągów technologicznych stacji paliw płynnych zabezpiecza się przed działaniem korozji, stosując odpowiednie powłoki ochronne.
2. Jeżeli zbiornik lub rurociąg, o którym mowa w ust. 1, są narażone na zwiększone zagrożenie korozyjne ze względu na występowanie prądów błądzących lub obecność bakterii redukujących siarczany, należy zastosować odpowiednie systemy ochrony katodowej eliminujące ten rodzaj zagrożenia korozyjnego.
3. Wewnętrzne powierzchnie zbiornika stalowego mogą być zabezpieczone powłoką ochronną, która powinna spełniać wymagania określone w Polskich Normach w zakresie zdolności do odprowadzania ładunków elektrostatycznych.
4. Ochrona katodowa nie jest wymagana do zabezpieczenia podziemnego zbiornika stalowego lub rurociągu technologicznego, jeżeli zewnętrzna powierzchnia zbiornika stykająca się z ziemią posiada powłokę, której szczelność jest monitorowana w czasie ich użytkowania.
5. Rurociąg stalowy technologiczny, dla którego stosuje się ochronę katodową, powinien:
  1) posiadać ciągłość elektryczną;
  2) być odizolowany elektrycznie od obiektów niewymagających ochrony oraz od wszelkich konstrukcji i elementów o małej rezystancji przejścia względem ziemi.

Ochrona rurociągów przesyłowych dalekosiężnych przed korozją

§ 173. 1. Zewnętrzne powierzchnie rurociągów przesyłowych dalekosiężnych zabezpiecza się przed działaniem korozji, stosując odpowiednie powłoki ochronne oraz ochronę katodową, odpowiednio do wymagań określonych w Polskich Normach dotyczących tych zabezpieczeń.
2. Jeżeli rurociąg dalekosiężny jest narażony na zwiększone zagrożenie korozją ze względu na występowanie prądów błądzących lub obecność bakterii redukujących siarczany, należy zastosować odpowiednie systemy ochrony katodowej eliminujące ten rodzaj zagrożenia.
3. Rurociąg stalowy, dla którego stosuje się ochronę katodową, powinien:
  1) posiadać ciągłość elektryczną;
  2) być odizolowany elektrycznie od obiektów niewymagających ochrony;
  3) być odizolowany elektrycznie od wszelkich konstrukcji i elementów o małej rezystancji przejścia względem ziemi.

NASZ KOMENTARZ

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI z dnia 12 grudnia 2007 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać bazy i stacje paliw płynnych, rurociągi przesyłowe dalekosiężne służące do transportu ropy naftowej i produktów naftowych i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 240, poz. 1753)   pełny tekst

Na podstawie art. 7 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz. U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118, z późn. zm.2)) zarządza się, co następuje:
§ 1. W rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 21 listopada 2005 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać bazy i stacje paliw płynnych, rurociągi przesyłowe dalekosiężne służące do transportu ropy naftowej i produktów naftowych i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 243, poz. 2063) użyte w § 176 w zdaniu wstępnym oraz w § 177 wyrazy "do dnia 31 grudnia 2007 r." zastępuje się wyrazami "do dnia 31 grudnia 2012 r.".

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI z dnia 16 grudnia 2011 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać bazy i stacje paliw płynnych, rurociągi przesyłowe dalekosiężne służące do transportu ropy naftowej i produktów naftowych i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 276, poz. 1633).  pełny tekst

Przepisy niniejszego rozporządzenia wdrażają postanowienia dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/126/WE z dnia 21 października 2009 r. w sprawie odzyskiwania oparów paliwa na etapie II podczas tankowania pojazdów silnikowych na stacjach paliw (Dz. Urz. UE L 285 z 31.10.2009, str. 36).

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI z dnia 18 września 2001 r. w sprawie warunków technicznych dozoru technicznego, jakim powinny odpowiadać zbiorniki bezciśnieniowe i niskociśnieniowe przeznaczone do magazynowania materiałów ciekłych zapalnych. (Dz. U. Nr 113, poz. 1211) pełny tekst   (późniejsze zniany § 73 - patrz niżej)

§ 15. Zewnętrzne powłoki ochronne powinny być wykonywane i badane w sposób określony w odrębnych przepisach i dokumentacji technicznej zbiornika lub dokumentacji dotyczącej instalacji.
§ 37. 1. W celu uzyskania decyzji zezwalającej na eksploatację zbiornika eksploatujący powinien przedłożyć dokumentację odbiorczą zbiornika, zawierającą dokumenty, o których mowa w § 36 ust. 1-3, oraz:
1) opis działania zbiornika wraz z danymi dotyczącymi osprzętu i źródeł zasilania, schemat połączeń ze współpracującymi urządzeniami oraz dane dotyczące zabezpieczeń antykorozyjnych, w tym opis systemu zabezpieczenia katodowego dla zbiorników podziemnych, jeżeli ma być zastosowany,
§ 55. Wytwarzający powinien przeprowadzić badanie szczelności zewnętrznych pokryć ochronnych na zbiornikach podziemnych przy napięciu probierczym, zależnym od rodzaju i grubości pokrycia, określonym w dokumentacji technicznej na podstawie Polskich Norm lub innych specyfikacji technicznych, uzgodnionych z organem właściwej jednostki dozoru technicznego.
§ 73. 1. Podziemne zbiorniki oraz dna zbiorników naziemnych o osi pionowej wykonane ze stali węglowych lub stopowych powinny być wyposażone w system zabezpieczenia katodowego, z zastrzeżeniem ust. 4. System ten powinien gwarantować ujemny potencjał zbiornika w stosunku do gruntu.
2. Potencjał zbiornika mierzony w stosunku do elektrody porównawczej miedź-siarczan miedzi nie powinien być większy niż 0,85 V. W przypadku zagrożenia korozją przez beztlenowe bakterie redukujące siarczany, potencjał ten nie powinien być większy niż  0,95 V.
3. Jeżeli zbiorniki, o których mowa w ust. 1, znajdują się w strefie występowania prądów błądzących, należy zastosować specjalne środki ochrony katodowej.
4. Ochrona katodowa nie jest wymagana, jeżeli zbiornik nie styka się z gruntem.
§ 74. 1. Zbiorniki eksploatowane przed dniem wejścia w życie rozporządzenia powinny być do dnia 31 grudnia 2001 r. zgłoszone przez eksploatującego do organu właściwej jednostki dozoru technicznego w celu przeprowadzenia próby szczelności oraz rewizji zewnętrznej.
2. W terminie do dnia 31 grudnia 2002 r. eksploatujący zbiornik powinien przedłożyć organowi właściwej jednostki dozoru technicznego dokumentację, o której mowa w ust. 3.
3. Dokumentacja powinna zawierać [między innymi]:
1) uproszczony rysunek zestawieniowy zbiornika, na którym powinny być podane:
   h) dane o zabezpieczeniu antykorozyjnym,
6) schemat instalacji oraz rodzaje zabezpieczeń.

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI z dnia 31 marca 2008 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków technicznych dozoru technicznego, jakim powinny odpowiadać zbiorniki bezciśnieniowe i niskociśnieniowe przeznaczone do magazynowania materiałów ciekłych zapalnych (Dz.U. Nr 60 poz. 371) pełny tekst

Na podstawie art. 8 ust. 4 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o dozorze technicznym (Dz. U. Nr 122, poz. 1321, z późn. zm.3)) zarządza się, co następuje:
§ 1. W rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 18 września 2001 r. w sprawie warunków technicznych dozoru technicznego, jakim powinny odpowiadać zbiorniki bezciśnieniowe i niskociśnieniowe przeznaczone do magazynowania materiałów ciekłych zapalnych (Dz. U. Nr 113, poz. 1211) wprowadza się następujące zmiany:
2) § 73 otrzymuje brzmienie:
§ 73. 1. Zbiorniki podziemne oraz zbiorniki naziemne stykające się z gruntem, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3, wykonane ze stali węglowych lub stopowych, zabezpiecza się przed działaniem korozji poprzez stosowanie ochrony katodowej spełniającej kryteria określone w Polskich Normach.
2. Ochrona katodowa nie jest wymagana, jeżeli zewnętrzna powierzchnia ścianek zbiornika, o którym mowa w ust. 1, ma powłokę ochronną, której szczelność w czasie użytkowania jest potwierdzana przez jej monitorowanie.
3. Wymagania dotyczące ochrony przed korozją zbiorników w bazach i stacjach paliw płynnych, w zakresie stosowania ochrony katodowej, określają odrębne przepisy dotyczące warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać bazy i stacje paliw płynnych.

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI z dnia 16 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych dozoru technicznego, jakim powinny odpowiadać zbiorniki bezciśnieniowe i niskociśnieniowe przeznaczone do magazynowania materiałów trujących lub żrących. (Dz. U. Nr 63, poz. 572) pełny tekst

§ 21. 2. Odlewy staliwne zbiorników powinny być poddane:
3) sprawdzeniu odporności na korozję międzykrystaliczną, jeżeli są z wysokostopowego staliwa austenitycznego i przeznaczone do pracy z czynnikiem roboczym wywołującym tę korozję.
§ 42. 1. W fazie projektowania zbiornika powinna być opracowana dokumentacja techniczna, któsą wytwarzający lub osoba działająca w jego imieniu przedkłada w dwóch egzemplarzach organowi właściwej jednostki dozoru technicznego w celu jej uzgodnienia.
2. Dokumentacja techniczna, o której mowa w ust. 1, powinna zawierać:
6) rodzaj oraz dane dotyczące zabezpieczenia antykorozyjnego powierzchni wewnętrznej i zewnętrznej, warunki wykonania badań i kontroli, jeżeli są wymagane,
§ 44. 1. W celu uzyskania decyzji zezwalającej na eksploatację zbiornika, eksploatujący powinien przedłożyć dokumentację odbiorczą zbiornika, zawierającą dokumenty, o których mowa w § 43 ust. 5, oraz:
1) opis działania zbiornika, wraz z danymi dotyczącymi osprzętu i źródeł zasilania, schemat połączeń ze współpracującymi urządzeniami oraz dane dotyczące zabezpieczeń antykorozyjnych, w tym opis systemu zabezpieczenia katodowego dla zbiorników podziemnych, jeżeli ma być zastosowany,
§ 71. 2. Instrukcja eksploatacji powinna zawierać:
5) wykaz wymagań dotyczących obsługi urządzeń zabezpieczających, czynności wymaganych przy konserwacji zbiornika, w tym również dane dotyczące częstotliwości, sposobu i zakresu sprawdzania wykładzin i powłok ochronnych oraz częstotliwości kontroli zagrożenia korozją,
6) wymagania dotyczące kwalifikacji osób sprawujących nadzór oraz obsługujących i konserwujących zbiornik,
§ 81. 1. Zbiorniki stalowe podziemne oraz dna stalowych zbiorników naziemnych o osi pionowej stykające się z gruntem powinny być wyposażone w system zabezpieczenia katodowego, z zastrzeżeniem ust. 4. System ten powinien gwarantować ujemny potencjał zbiornika w stosunku do gruntu.
2. Ujemny potencjał w stosunku do elektrody porównawczej miedź-siarczan miedzi powinien być nie większy niż 0,85 V, a w przypadku zagrożenia korozją przez beztlenowe bakterie redukujące siarczany nie powinien być większy niż 0,95 V.
3. Jeżeli zbiorniki, o których mowa w ust. 1, znajdują się w strefie występowania prądów błądzących, należy zastosować specjalne środki ochrony katodowej.
4. Ochrona katodowa nie jest wymagana, jeżeli ścianka zewnętrzna zbiornika nie styka się z gruntem.

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI, PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ z dnia 9 lipca 2003 r. w sprawie warunków technicznych dozoru technicznego w zakresie eksploatacji niektórych urządzeń ciśnieniowych. (Dz. U. Nr 135, poz. 1269) pełny tekst

§ 28. 2. Dla zbiorników podziemnych organ właściwej jednostki dozoru technicznego, w przypadku wyposażenia zbiorników w funkcjonującą elektrochemiczną ochronę przed korozją, może przesunąć termin wykonania rewizji wewnętrznej albo wyrazić zgodę na zastąpienie jej innymi badaniami, uwzględniając, że powinna ona być wykonywana nie rzadziej niż co 10 lat.

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA OBRONY NARODOWEJ z dnia 5 lipca 2004 r. w sprawie warunków technicznych dozoru technicznego, jakim powinny odpowiadać wojskowe podziemne zbiorniki do magazynowania paliw płynnych (Dz. U. Nr 162, poz. 1701) pełny tekst

§ 3. 4. Zbiornik buduje się z materiału obojętnego pod względem fizykochemicznym na przechowywane paliwo lub zabezpiecza powłoką ochronną albo wykłada odpowiednią wykładziną.
§ 7. Minimalna grubość metalowych ścianek zbiornika, o średnicy zewnętrznej większej niż 800 mm, wynosi co najmniej 5 mm. Grubość metalowej ścianki zbiornika zewnętrznego w zbiorniku dwuściankowym wynosi co najmniej 3 mm.
§ 24. 2. Dokumentacja techniczna, o której mowa w ust. 1, zawiera:
1) rysunek zestawieniowy;
3) dane o osprzęcie; w przypadku gdy zbiornik ma być wyposażony w instalacje pomocnicze - schematy tych instalacji i dane o ich doborze;
3. Na rysunku zestawieniowym, o którym mowa w ust. 2 pkt 1, podaje się:
5) rodzaj oraz dane dotyczące zabezpieczenia antykorozyjnego powierzchni wewnętrznej i zewnętrznej, warunki wykonywania badań i kontroli oraz przewidywany okres eksploatacji zbiornika;
§ 26. W celu uzyskania decyzji zezwalającej na eksploatację zbiornika eksploatujący przedkłada WDT, w dwóch egzemplarzach, dokumentację odbiorczą zbiornika, zawierającą dokumenty, o których mowa w § 24 ust. 1, oraz:
1) opis działania zbiornika wraz z danymi dotyczącymi osprzętu i źródeł zasilania, schemat połączeń ze współpracującymi urządzeniami oraz dane dotyczące zabezpieczeń antykorozyjnych, w tym opis systemu zabezpieczenia katodowego, jeżeli ma być zastosowany;
4) protokoły badania szczelności wykładziny lub powłoki ochronnej oraz ich odporności mikrobiologicznej, jeżeli takie badania są wymagane w dokumentacji technicznej;
§ 42. 1. Instrukcja eksploatacji zbiornika, o której mowa w § 26 pkt 5, zawiera:
5) wymagania dotyczące obsługi urządzeń zabezpieczających, czynności związane z konserwacją zbiornika, w tym również częstotliwość, sposób i zakres sprawdzania wykładzin i pokryć oraz częstotliwość kontroli zabezpieczeń antykorozyjnych;
6) wymagania dotyczące kwalifikacji osób sprawujących nadzór oraz obsługujących i konserwujących zbiornik;
§ 51. 1. Zbiorniki wykonane ze stali węglowych lub stopowych wyposaża się w system zabezpieczenia katodowego, z zastrzeżeniem ust. 4. System ten gwarantuje ujemny potencjał zbiornika w stosunku do gruntu.
2. Potencjał zbiornika mierzony w stosunku do elektrody porównawczej miedź - siarczan miedzi nie przekracza 0,85 V. W przypadku zagrożenia korozją przez beztlenowe bakterie redukujące siarczany potencjał ten nie przekracza 0,95 V.
3. Jeżeli zbiorniki, o których mowa w ust. 1, znajdują się w strefie występowania prądów błądzących, stosuje się specjalne środki ochrony katodowej.
4. Ochrona katodowa nie jest wymagana, jeżeli zbiornik nie styka się z gruntem.
§ 52. 4. W terminie do dnia 31 grudnia 2004 r. eksploatujący zbiorniki, o których mowa w ust. 1, przedkłada w WDT następującą dokumentację techniczną:
1) uproszczony rysunek zestawieniowy zbiornika, na którym podaje się:
h) dane o zabezpieczeniu antykorozyjnym;
6) schemat instalacji oraz rodzaje zabezpieczeń;

Przepisy aktualne

OBWIESZCZENIE MINISTRA GOSPODARKI z dnia 14 sierpnia 2014 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Gospodarki w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać bazy i stacje paliw płynnych, rurociągi przesyłowe dalekosiężne służące do transportu ropy naftowej i produktów naftowych i ich usytuowanie (Dz.U. 2014 poz. 1853). (pełny tekst)

DZIAŁ II. Bazy paliw płynnych

Rozdział 5 Rurociągi technologiczne na terenie bazy paliw płynnych

§ 45. 1. Rurociąg technologiczny stalowy chroni się przed korozją z zewnątrz za pomocą odpowiednio dobranej powłoki ochronnej właściwej dla warunków jego użytkowania. W przypadku częœci podziemnej rurociągu technologicznego stalowego można stosować równoczeœnie ochronę katodową.
2. Bezpoœrednio przed ułożeniem rurociągu technologicznego stalowego w gruncie przeprowadza się badanie szczelnoœci powłoki ochronnej.
3. Rurociąg technologiczny podziemny ułożony w strefach oddziaływania prądów błądzących powinien być wyposażony w systemy ochrony katodowej. W przypadku zastosowania ochrony katodowej, powinna ona być wykonana zgodnie z wymaganiami okreœlonymi w Polskich Normach.
4. Rurociąg technologiczny podziemny, dla którego stosuje się ochronę katodową, powinien:
1) posiadać ciągłość elektryczną;
2) być odizolowany elektrycznie od obiektów niewymagających ochrony oraz od wszelkich konstrukcji i elementów o małej rezystancji przejœcia względem ziemi.

Rozdział 8 Zabezpieczenie zbiorników przed korozją

§ 64. 1. Nowo budowane zbiorniki stalowe powinny być zabezpieczone przed korozją za pomocą odpowiednio dobranych powłok ochronnych oraz wyposażone w zabezpieczenie przeciwkorozyjne zewnętrznych powierzchni stykających się z gruntem za pomocą ochrony katodowej, odpowiednio do wymagań okreœlonych w Polskich Normach dotyczących tych zabezpieczeń.
2. Ochrona katodowa nie jest wymagana, jeżeli zewnętrzna powierzchnia zbiornika stykająca się z ziemią posiada powłokę, której szczelnoœć jest monitorowana w czasie jego użytkowania.

DZIAŁ III Bazy gazu płynnego

Rozdział 2 Magazynowanie gazu płynnego w zbiornikach

§ 71. 3. Jeżeli zbiorniki podziemne stalowe są narażone na zwiększone zagrożenie korozją ze względu na występowanie prądów błądzących lub obecnoœć bakterii redukujących siarczany, należy zastosować odpowiednie systemy ochrony katodowej eliminujące ten rodzaj zagrożenia korozyjnego.

Rozdział 4 Napełnianie i opróżnianie gazem płynnym

§ 94. Zbiorniki, rurociągi, podpory i konstrukcje stalowe oraz urządzenia baz gazu płynnego powinny być uziemione, z dostosowaniem do współpracy z instalacją ochrony katodowej, jeżeli jest zastosowana.

DZIAŁ IV Stacje paliw płynnych i stacje kontenerow

Rozdział 4 Zbiorniki magazynowe, urządzenia i rurociągi technologiczne stacji paliw płynnych

§ 113. 1. Zewnętrzne powierzchnie zbiorników stalowych podziemnych i rurociągów technologicznych stacji paliw płynnych zabezpiecza się przed działaniem korozji, stosując odpowiednie powłoki ochronne.
2. Jeżeli zbiornik lub rurociąg, o których mowa w ust. 1, są narażone na zwiększone zagrożenie korozją ze względu na występowanie prądów błądzących lub obecnoœć bakterii redukujących siarczany, należy zastosować odpowiednie systemy ochrony katodowej eliminujące ten rodzaj zagrożenia korozyjnego.
3. Wewnętrzne powierzchnie zbiornika stalowego mogą być zabezpieczone powłoką ochronną, która powinna spełniać wymagania okreœlone w Polskich Normach w zakresie zdolności do odprowadzania ładunków elektrostatycznych.
4. Ochrona katodowa nie jest wymagana do zabezpieczenia podziemnego zbiornika stalowego lub rurociągu technologicznego, jeżeli zewnętrzna powierzchnia zbiornika stykająca się z ziemią posiada powłokę, której szczelnoœć jest monitorowana w czasie ich użytkowania.
5. Rurociąg stalowy technologiczny, dla którego stosuje się ochronę katodową, powinien:
1) posiadać ciągłość elektryczną;
2) być odizolowany elektrycznie od obiektów niewymagających ochrony oraz od wszelkich konstrukcji i elementów o małej rezystancji przejścia względem ziemi.

DZIAŁ V
Rurociągi przesyłowe dalekosiężne


Rozdział 1 Warunki zabudowy i zagospodarowania terenu

§ 144. Obiektami związanymi z rurociągami przesyłowymi dalekosiężnymi są:
6) linie i urządzenia elektroenergetyczne służące do zasilania stacji pomp, stacji zaworów i stacji ochrony katodowej;
Rozdział 7 Ochrona rurociągów przesyłowych dalekosiężnych przed korozją

§ 173. 1. Zewnętrzne powierzchnie rurociągów przesyłowych dalekosiężnych zabezpiecza się przed działaniem korozji, stosując odpowiednie powłoki ochronne oraz ochronę katodową, odpowiednio do wymagań określonych w Polskich Normach dotyczących tych zabezpieczeń.
2. Jeżeli rurociąg przesyłowy dalekosiężny jest narażony na zwiększone zagrożenie korozją ze względu na występowanie prądów błądzących lub obecność bakterii redukujących siarczany, należy zastosować odpowiednie systemy ochrony katodowej eliminujące ten rodzaj zagrożenia.
3. Rurociąg stalowy, dla którego stosuje się ochronę katodową, powinien:
1) posiadać ciągłość elektryczną;
2) być odizolowany elektrycznie od obiektów niewymagających ochrony; 3) być odizolowany elektrycznie od wszelkich konstrukcji i elementów o małej rezystancji przejœcia względem ziemi.


Rozporządzenie Ministra Energii z dnia 9 lutego 2017 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać bazy i stacje paliw płynnych, rurociągi przesyłowe dalekosiężne służące do transportu ropy naftowej i produktów naftowych i ich usytuowanie
(Dz.U. 2017 poz. 282).

Rozporządzenie Ministra Energii nie zmienia wymagań dot. ochrony katodowej.



NORMALIZACJA

POLSKIE NORMY
z zakresu elektrochemicznej ochrony przed korozja
obligatoryjnie obowiązujące do 2000 roku

  • PN-90/E/05030.00: Ochrona przed korozją. Elektrochemiczna ochrona katodowa.
    Wymagania i badania.*
  • PN-90/E-05030.01: Ochrona przed korozją. Elektrochemiczna ochrona katodowa.
    Metalowe konstrukcje podziemne. Wymagania i badania.*
  • PN-86/E-05030.05: Ochrona przed korozją. Ochrona katodowa. Anody galwaniczne.
    Wymagania i badania.*
  • PN-90/E-05030.10: Ochrona przed korozją. Elektrochemiczna ochrona katodowa i anodowa.
    Nazwy i określenia (norma w trakcie prac nowelizacyjnych z inicjatywy SEP).*
  • PN-92/E-05024: Ochrona przed korozją. Ograniczenie upływu prądów błądzących z trakcyjnych sieci powrotnych prądu stałego.*
  • PN-97/W-89510: Ochrona obiektów metalowych przed korozją powodowaną prądami błądzącymi w stoczniach i portach. Wymagania ogólne.*

AKTUALNE POLSKIE NORMY (PN)
z zakresu elektrochemicznej ochrony przed korozją konstrukcji podziemnych i podwodnych:
uznane Normy Międzynarodowe (PN-ISO),
Normy Europejskie (PN-EN)
i projekty norm przygotowane do wdrożenia (prPN)

Polskie Normy ustanowione w Polsce:
  • PN-86/E-05030.05 Ochrona przed korozją - Ochrona katodowa - Anody galwaniczne - Wymagania i badania. (norma aktualna)*
  • PN-E-05030.10:2004 Ochrona przed korozją - Elektrochemiczna ochrona katodowa i anodowa - Terminologia. (znowelizowana)*
  • PN-W-89510:1997 Ochrona obiektów metalowych przed korozją powodowaną prądami błądzącymi w stoczniach i portach - Ogómne wymagania i badania. (aktualna)*
Normy Europejskie ustanowione jako Normy Polskie (przetłumaczone na j. polski):
  • PN-EN 12068:2002 Ochrona katodowa - Zewnętrzne powłoki organiczne stosowane łącznie z ochroną katodową do ochrony przed korozją podziemnych lub podwodnych rurociągów stalowych - Taśmy i materiały kurczliwe. (norma uznana w dniu 15.08.2002 r.)*
  • PN-EN 12499:2006 Ochrona katodowa powierzchni wewnętrznych konstrukcji. metalowych*
  • PN-EN 12499:2006/AC:2006 Ochrona katodowa powierzchni wewnętrznych konstrukcji metalowych.
  • PN-EN 12696:2004 Ochrona katodowa stali w betonie. *
  • PN-EN 12954:2004 Ochrona katodowa konstrukcji metalowych w gruntach lub w wodach - Zasady ogólne i zastosowania dotyczące rurociągów. *
  • PN-EN 13174:2005 Ochrona katodowa instalacji portowych. (norma uznana w dniu 15.08.2002 r.)*
  • PN-EN 13509:2006 Techniki pomiarowe w ochronie katodowej.
  • PN-EN 13636:2006 Ochrona katodowa metalowych zbiorników podziemnych i związanych z nimi rurociągów. *
  • PN-EN 50122-2:2002 Zastosowania kolejowe - Urządzenia stacjonarne - Część 2: Środki ochrony przed oddziaływaniem prądów błądzących wywołanych przez trakcję elektryczną prądu stałego.*
  • PN-EN 50162:2006 Ochrona przed korozją wskutek prądów błądzących z układów prądu stałego.
Normy Europejskie uznane jako Normy Polskie (w języku oryginału):
  • PN-EN 12474:2002 (U) Ochrona katodowa rurociągów układanych na dnie morza.
    (norma uznana w dniu 15.08.2002 r.)*
  • PN-EN 12495:2002 (U) Ochrona katodowa stałych stalowych konstrukcji przybrzeżnych.
    (norma uznana w dniu 15.08.2002 r.)*
  • PN-EN 13173:2002 (U) Ochrona katodowa stalowych konstrukcji przybrzeżnych pływających.
    (norma uznana w dniu 15.08.2002 r.)*
  • PN-EN 14505:2005 (U) Ochrona katodowa konstrukcji złożonych.
  • PN-EN 15112:2006 (U) Zewnętrzna ochrona katodowa orurowań odwiertów.
Inne przydatne normy dot. konstrukcji podziemnych i podwodnych
  • PN-EN 12501-1:2005 Ochrona materiałów metalowych przed korozją -- Ryzyko wystąpienia korozji ziemnej -- Część 1: Postanowienia ogólne
  • PN-EN 12501-2:2005 Ochrona materiałów metalowych przed korozją -- Ryzyko wystąpienia korozji ziemnej -- Część 2: Materiały ze stali niskostopowych i niestopowych

AKTUALNE NORMY EUROPEJSKIE (EN) i PROJEKTY NORM (prEN)
z zakresu elektrochemicznej ochrony przed korozją
(Komitet Techniczny CEN TC219 "Cathodic protection")
  • EN 12068:1998 Cathodic protection - External organic coatings for the corrosion protection of buried or immersed steel pipelines used in conjunction with cathodic protection - Tapes and shrinkable materials
  • EN 12473:2000 General principles of cathodic protection in sea water
  • EN 12474:2001 Cathodic protection of submarine pipelines
  • EN 12495:2000 Cathodic protection for fixed steel offshore structures
  • EN 12499:2003 Internal cathodic protection of metallic structures
  • EN 12499:2003/AC:2006 Internal cathodic protection of metallic structures
  • EN 12696:2000 Cathodic protection of steel in concrete
  • EN 12954:2001 Cathodic protection of buried or immersed metallic structures - General principles and application for pipelines
  • EN 13173:2001 Cathodic protection for steel offshore floating structures
  • EN 13174:2001 Cathodic protection for harbour installations
  • EN 13509:2003 Cathodic protection measurement techniques
  • EN 13636:2004 Cathodic protection of buried metallic tanks and related piping
  • EN 14505:2005 Cathodic protection of complex structures
  • EN 15112:2006 External cathodic protection of well casings
  • EN 15257:2006 Cathodic protection - Competence levels and certification of cathodic protection personnel
  • CEN/TS 14038-1:2004 Electrochemical remediation of reinforced concrete - Part 1: Re-alkalisation
  • CEN/TS 15280:2006 Evaluation of a.c. corrosion likelihood of buried pipelines - Application to cathodically protected pipelines
  • prEN ... Preparation of a European framework for the training, assessment and certification of cathodic protection of personnel, defining levels of qualification, certification and fields of application
  • prEN ... Cathodic protection of ship's external hulls
  • prEN 13173 rev Cathodic protection for steel offshore floating structures
  • prEN 13174 rev Cathodic protection for harbour installations

WYBÓR NORM ZAGRANICZNYCH I WYTYCZNYCH MIĘDZYNARODOWYCH
z zakresu ochrony przed korozja zbiorników

  • TRbF 521 - Richtlinie für den kathodischen Korrosionsschutz (KKS) von unterirdischen Tankanlagen und Rohrleitungen aus metallischen Werkstoffen (KKS Richtlinie) (aufgehoben) Ausgabe Februar 1984
  • TRbF 522 - Richtlinie für den lokalen kathodischen Korrosionsschutz (LKS) von unterirdischen Tankanlagen und Rohrleitungen aus metallischen Werkstoffen (LKS-Richtlinie) (aufgehoben) Ausgabe März 1988
  • US. Federal Register 53 FR 43322, October 16, 1988. (pierwszy przepis federalny w USA wprowadzający między innymi program ochrony katodowej zbiorników podziemnych).
  • STI R892-91 (1991), "Recommended Practice for Corrosion Protection of Underground Piping Networks Associated with Liquid Storage and Dispensing Systems"
  • Steel Tank Institute (STI), "sti-P3® Specification and Manual for External Corrosion Protection of Underground Steel Storage Tanks (STI-P3-93)".
  • UL 1746 (1993), Standard for Safety: "External Corrosion Protection Systems for Steel Underground Storage Tanks".*
  • NACE RP 0193-93: External Cathodic Protection of On-Grade Metallic Storage Tank Bottoms.*
  • UL 1316 (1994), Standard for Safety: "Glass-Fiber-Reinforced Plastic Underground Storage Tanks for Petroleum Products"
  • Petroleum Equipment Institute (PEI), PEI/RP 100-94 "Recommended Practices for Installation of Underground Liquid Storage Systems".
  • UL 971 (1995), Standard for Safety: "Non-Metallic Underground Piping for Flammable Liquids"
  • FPTPI Recommended Practice T-95-02 (1995), "Remanufacturing of Fiberglass Reinforced Underground Storage Tanks"
  • NACE RP 0285-95 "Corrosion Control of Underground Storage Tank Systems by Cathodic Protection".**
  • American Petroleum Institute (API), API/RP 1615 "Installation of Underground Petroleum Storage Systems".
  • UL 58 (1996), Standard for Safety: "Steel Underground Tanks for Flammable and Combustible Liquids"
  • API Recommended Practice 1632 (1996), "Cathodic Protection of Underground Petroleum Storage Tanks and Piping Systems".
  • NACE Test Method TM 0497-97 (1997), "Measurement Techniques Related to Criteria for Cathodic Protection on Underground or Submerged Metallic Piping Systems".
  • ANSI/API RP 651-1997. Cathodic Protection of Aboveground Petroleum Storage Tanks.*
  • STI-R-972-98 (1998), "Recommended Practice for the Installation of Supplemental Anodes for STI-P3 USTs".
  • STI-R922-99 (1999), "Specification for Permatank"
  • STI-P3-99 (1999), "STI-P3 Specification and Manual for External Corrosion Protection of Underground Steel Storage Tanks"
  • STI-F894-99 (1999), "ACT-100 Specification for External Corrosion Protection of FRP Composite Steel Underground Storage Tanks'
  • STI-F961-99 (1999), "ACT-100-U Specification for External Corrosion Protection of Composite Steel Underground Storage Tanks"
  • NACE RP 0169-02: Control of External Corrosion on Underground or Submerged Metallic Piping Systems.**
  • (zobacz też)
Uwaga: SPZP CORRPOL podsiada dostęp do norm NACE on-line.
*      normy i dokumenty, z którymi można zapoznać się w SPZP CORRPOL
* *   tłumaczenia na język polski znajdują się do wglądu w SPZP CORRPOL

OCHRONA KATODOWA PODZIEMNYCH ZBIORNIKÓW PALIWOWYCH I RUROCIĄGÓW
- PODSTAWY TECHNOLOGII WG NORM I PRZEPISÓW

Analiza przepisów i norm, a także bogatej literatury z zakresu ochrony elektrochemicznej podziemnych zbiorników i rurociągów paliwowych, poparta licznymi doświadczeniami praktycznymi własnymi SPZP "CORRPOL" oraz przodujących w tej technologii firm zagranicznych, pozwala na sformułowanie podstawowych kanonów technologii ochrony przeciwkorozyjnej zbiorników podziemnych:

  • Powierzchnia zbiornika powinna być pokryta trwałą powłoką dielektryczną. Przed zasypaniem zbiornika w ziemi niezbędna jest drobiazgowa kontrola jakości powłoki ochronnej. Wszelkie nieprawidłowości muszą być starannie naprawione wg wymagań wykonawcy powłoki lub inny sposób (licencjonowany) gwarantujący wymaganą szczelność i grubość powłoki. Po zasypaniu pomiarami elektrycznymi należy potwierdzić jakość powłoki ochronnej na zbiorniku.
  • Zbiornik powinien być fabrycznie przystosowany do ochrony katodowej, powinien posiadać zainstalowane elementy ochrony katodowej lub elementy te powinny być zamontowane w ziemi razem ze zbiornikiem. Anody galwaniczne (jeśli są instalowane) powinny także spełniać rolę uziemienia (ewentualnego odprowadzania ładunków elektrostatycznych).
  • Zbiornik powinien być w miarę możliwości odizolowany od innych urządzeń metalowych. Połączenia z rurociągami i armaturą powinny umożliwiać odizolowanie ich od płaszcza zbiornika. Odizolowanie takie jest spełnione między innymi przy stosowaniu rurociągów z tworzyw sztucznych.

W zależności od tego, czy i w jakim stopniu istniejący zbiornik lub grupa zbiorników spełniają powyższe wymagania, niezbędne jest w celu uzyskania zadawalającego stopnia ochrony przeciwkorozyjnej zastosowanie różnych form i odmian instalacji ochrony katodowej. Nawet dla starych i długo już istniejących zbiorników technologia ochrony katodowej okazuje się bardzo atrakcyjna, ponieważ:

  • może być ona zastosowana do istniejących, już eksploatowanych (a więc także w jakimś stopniu skorodowanych) obiektów, bez potrzeby odkopywania zbiornika i kosztownego przygotowania powierzchni,
  • prąd ochrony katodowej dociera do miejsc niedostępnych, pod ziemią lub wodą, jedynie do odsłoniętej stali w uszkodzeniach powłok ochronnych (w defektach izolacji), niejako współdziała z istniejącą jeszcze - chociaż nie w pełni wartościową - powłoką ochronną.

Rozwiązanie techniczne ochrony katodowej zbiorników może być różne. Zależy od wielkości obiektu (pojedynczy zbiornik czy większa grupa zbiorników), stopnia zagrożenia korozyjnego (także obecności prądów błądzących), stanu technicznego obiektu (jeśli jest już eksploatowany), zaprojektowanego lub istniejącego systemu połączeń elektrycznych pomiędzy różnymi obiektami metalowymi i uziemieniami elektrycznymi. W zależności od sytuacji system ochrony katodowej może być bardzo prosty i składać się zaledwie z kilku anod galwanicznych, jednakże może być bardzo skomplikowany (a tym samym i drogi), gdy konieczne jest wykonanie instalacji z zewnętrznym źródłem prądu, co związane jest z potrzebą odpowiedniego zaprojektowania tego systemu, wykonania układów anodowych (zwykle w formie specjalnych odwiertów w ziemi), posadowienia stacji ochrony katodowej (przekształtnika prądu przemiennego na prąd stały) oraz całego systemu kontrolno-pomiarowego służącego do monitorowania skuteczności działania zabezpieczenia przeciwkorozyjnego. Im bardziej zbiornik przystosowany jest do ochrony katodowej, posiada lepszą powłokę ochronną (izolacyjną), jest oddzielony galwanicznie od innych metalowych elementów podziemnych, posiada urządzenia odgraniczające w połączeniach uziemiających lub uziemienie w postaci anod galwanicznych - tym tańsze i prostsze jest wykonanie oraz eksploatacja systemu ochrony katodowej tego zbiornika. Niestety decyzja o sposobie realizacji ochrony katodowej zbiornika(ów) musi być podejmowana w zasadzie indywidualnie z udziałem specjalisty(ów), po dokonaniu obiektywnej analizy techniczno-ekonomicznej całego przedsięwzięcia technicznego.
Aktualny stan prawny w Polsce, a także inżynierskie podejście do optymalnego projektowania i wykonania zabezpieczenia przeciwkorozyjnego zbiorników podziemnych, wymagają wykonania czynności podanych niżej.

  • Zapoznanie się z dokumentacją techniczną zbiornika(ów) i przeprowadzenie wizji lokalnej celem określenia możliwych warunków i wariantów optymalnej realizacji ochrony katodowej, a także określenia zakresu badań i pomiarów terenowych.
  • Ustalenie właściwości korozyjnych środowiska ziemnego w miejscu posadowienia zbiornika(ów) poprzez wykonanie odpowiednich pomiarów elektrycznych - zebranie danych do wyboru koncepcji ochrony katodowej. Pobranie próbek gruntu i wykonanie badania obecności bakterii redukujących siarczany, ponieważ ma to istotny wpływ na kryteria ochrony katodowej (Dz. U. Nr 113, poz. 1211, §73 p.2).
  • Ustalenie obecności w rejonie zbiornika(ów) prądów błądzących - przeprowadzenie stosownych pomiarów w terenie oraz ustalenie potrzeby stosowania (lub nie stosowania) specjalnych technik ochrony przeciwkorozyjnej w przypadku obecności tych prądów (Dz. U. Nr 113, poz. 1211, §73 p.3).
  • Opracowanie wytycznych (koncepcji) wykonania instalacji ochrony katodowej zbiornika(ów). Wykonanie, na życzenie inwestora, odpowiedniej dokumentacji technicznej. W przypadku stosowania ochrony katodowej z zewnętrznym źródłem prądu wykonanie takiej dokumentacji jest konieczne ze względu na uzgodnienia poboru energii elektrycznej z sieci zasilającej.
  • Wykonanie instalacji ochronnej w wykopie (jeśli zbiornik nie jest zaopatrzony w elementy instalacji ochrony katodowej) lub instalacja anod poza rejonem wykopu.
  • Wykonanie badań jakości powłoki ochronnej na zbiorniku, dokonanie niezbędnych napraw, wydanie stosownego atestu.
  • Sprawdzenie obwodów elektrycznych. Uruchomienie instalacji ochrony katodowej po zakopaniu zbiornika. Wykonanie pomiarów elektrycznych związanych z obecnością innych obiektów podziemnych, rurociągów i uziemień. Wykonanie wstępnego szacunku polaryzacji katodowej zbiornika(ów).
  • Wykonanie dokumentacji powykonawczej, naniesienie na rysunki elementów instalacji ochrony katodowej, opisanie tras przewodów elektrycznych i ich oznaczeń, podanie specyfikacji podzespołów ochrony katodowej.
  • Przeprowadzenie regulacji i wykonanie instrukcji okresowej obsługi instalacji ochrony katodowej.
  • Wykonanie serwisów kontrolnych i konserwacyjnych przez specjalistów z zakresu ochrony katodowej w okresach zgodnych z normami przedmiotowymi lub wg uzgodnień z inwestorem.

OCHRONA KATODOWA DEN ZBIORNIKÓW MAGAZYNOWYCH
- PODSTAWY TECHNOLOGII WG NORM I PRZEPISÓW KRAJOWYCH
ORAZ ZAGRANICZNYCH


informacje są uaktualniane - tworzona jest odrębna strona


OCHRONA KATODOWA ZBIORNIKÓW PALIWOWYCH I RUROCIĄGÓW
- OFERTA TECHNICZNA SPZP CORRPOL

Specjalistyczne Przedsięciorstwo Zabezpieczeń Przeciwkorozyjnych CORRPOL Sp. z o.o. oferuje realizację systemów ochrony katodowej zbiorników stalowych "pod klucz" (lub zgodnie z innymi ustaleniami z inwestorem) wg wyżej opisanego stanu nauki i technologii, z wykorzystaniem najnowszej wiedzy inżynierskiej, norm oraz przepisów krajowych, a także zagranicznych, a nade wszystko -
z zachowaniem najwyższego poziomu wykonawstwa.
Na wszystkie produkty i usługi udzielamy wieloletnich gwarancji.
SPZP CORRPOL produkuje wszystkie niezbędne elementy instalacji ochrony katodowej zbiorników, dysponuje potrzebnymi podzespołami, odpowiednim sprzętem i przeszkoloną specjalistyczną kadrą wykonawczą, posiada nowoczesne zaplecze produkcyjno-biurowe i laboratoria.
Na stałe współpracujący z SPZP CORRPOL wysokiej klasy specjaliści z zakresu ochrony katodowej tworzą zespół, któremu można powierzyć rozwiązywanie najtrudniejszych problemów technologicznych w tej dziedzinie nauki i techniki.

TARGI 2004
UWAGA!
 NOWOŚĆ!!
 
SYSTEM OCHRONY KATODOWEJ ZBIORNIKÓW PALIWOWYCH - PRODUKT ROKU 2003 OFERTA NA TARGACH
"STACJA PALIW 2005"
OFERTA NA TARGACH
"STACJA PALIW 2006"

Jeśli chcesz zastosować nasze rozwiązania - skorzystaj z wytycznych dla projektantów
Uziemienie otokowe - ochrona katodowa
Ulotka: Ochrona katodowa podziemnych zbiorników paliwowych


W stałej ofercie SPZP CORRPOL znajdują się:

DIAGNOSTYKA KOROZYJNA ORAZ OCENA STANU TECHNICZNEGO ZBIORNIKÓW STALOWYCH
  • Specjalistyczne pomiary technikami elektrochemicznymi i bezinwazyjnymi (ultradźwiękowe pomiary grubości; korozymetria rezystancyjna i polaryzacyjna),
  • Specjalistyczne pomiary i ocena zagrożenia korozyjnego zbiorników powodowanego szkodliwym oddziaływaniem prądów błądzących,
  • Kompleksowa ocena stanu zabezpieczenia przeciwkorozyjnego, określenie jakości powłok izolacyjnych, stopnia zagrożenia korozją oraz skuteczności ochrony katodowej zbiorników,
  • Wytypowanie optymalnych sposobów ochrony przeciwkorozyjnej, zarówno dla zbiorników nowych jak i eksploatowanych.
PROJEKTOWANIE INSTALACJI OCHRONY KATODOWEJ ZBIORNIKÓW

NADZÓR INŻYNIERSKI NAD WYKONANIEM INSTALACJI OCHRONY KATODOWEJ ZBIORNIKÓW

PRACE MONTAŻOWE OCHRONY KATODOWEJ ZBIORNIKÓW

  • Wykonawstwo i testowanie wszelkiego rodzaju układów anodowych,
  • Wykonanie i testowanie przyłączy kablowych do konstrukcji chronionych metodą łukowego lutowanie twardego (pin brazing),
  • Układanie i testowanie kabli prądowych oraz przewodów pomiarowych,
  • Instalowanie i testowanie elektrod odniesienia do pracy ciągłej oraz innych elementów pomiarowych (czujniki korozymetryczne, kupony korozyjne, elektrody symulacyjne, itp.),
  • Montaż i testowanie stacji ochrony katodowej,
  • Instalowanie słupków kontrolno-pomiarowych.
MONITOROWANIE PROCESÓW KOROZJI ZBIORNIKÓW
  • Projektowanie systemów monitorowania,
  • Kompletacja i montaż urządzeń,
  • Uruchomienie, nadzór i serwis eksploatacyjny.
MONITOROWANIE PRACY ORAZ SERWIS SYSTEMÓW OCHRONY KATODOWEJ ZBIORNIKÓW
  • Okresowe pomiary potencjałowe, kontrola parametrów pracy systemów ochrony katodowej zbiorników,
  • Tworzenie i prowadzenie baz danych,
  • Naprawy i wymiany elementów systemów ochrony katodowej zbiorników.

LITERATURA

Ochrona katodowa stalowych zbiorników podziemnych, "Paliwa Płynne", 10/2001 str. 40
Zbiorniki. Dlaczego trzeba inwestować w ochronę katodową, "Paliwa Płynne"", 2/2002 str. 38
Podziemne zbiorniki paliwowe - czy muszą przeciekać?, "Nafta&GazBiznes", 3/2002 str. 91
Ochrona zbiorników. Zabezpieczenia przeciwkorozyjne, "Stacja Benzynowa", 3/2002 str. 48
Czy rzeczywiście trzeba inwestować w ochronę katodową, "Paliwa Płynne", 3/2002 str. 36
Nie składajmy hołdu korozji, "Stacja Benzynowa", 9/2002 str. 32
Czy zbiorniki paliwowe muszą zagrażać środowisku? "Paliwa Płynne", 9/2002 str. 52 
Efektywna czy efektowna? Ochrona katodowa zbiorników, "Stacja Benzynowa", 1/2003 str. 32
Zabezpieczenie przeciwkorozyjne zbiorników paliwowych, "Paliwa Płynne", 1/2003, str. 42
Ochrona katodowa. O korozji i ochronie przeciwkorozyjnej zbiorników paliwowych słów kilka...,
"Niebieska stacja", 4/2003, str. 4
    wersja tekstowa MS Word
Ekonomia i logika za ochroną katodową, "Stacja Benzynowa", 5/2003, str. 44
Technologia ochrony katodowej konstrukcji stalowych: Korozję? Prądem!, "Nafta&GazBiznes", 11/2003, str. 10
Ochrona katodowa a ochrona środowiska, "Paliwa Płynne", 4/2004, str. 44
Zbiorniki - Namierzyć korozję, "Paliwa Płynne", 8/2004, str. 40
Dlaczego ochrona katodowa?, "Nafta&GazBiznes", 6/8/2005, str. 16
Droższy, bo zabezpieczony przed korozją, "Magazyn Ex", nr 4/zima 2006, str. 34